Het gebruik van de meest recente versie van de Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte 2023 (KOR) voor het beoordelen van beeldkwaliteitsniveaus leidt tot uiteenlopende meningen. Hoewel er veel goede aanpassingen zijn gemaakt, is er nog steeds een spanning tussen traditionele onderhoudsmethoden en de behoefte aan een duurzamere en ecologisch verantwoorde aanpak. Maar waarom blijven we vastzitten in ouderwetse denkpatronen als het gaat om het onderhoud van onze straten, parken en plantsoenen?
Oude normen versus nieuwe inzichten
De KOR biedt een raamwerk voor het onderhouden van de openbare ruimte, met richtlijnen die zijn bedoeld om uniformiteit en esthetiek te waarborgen. Echter, deze normen, zoals het verwijderen van “onkruid” en het schoonhouden van boomspiegels, lijken vaak in strijd te zijn met de ecologische voordelen die een minder intensief onderhoud kan bieden. Wilde planten en gevallen bladeren worden vaak als ongewenst gezien, terwijl ze juist bijdragen aan biodiversiteit en het ecosysteem ten goede komen.
Het gebruik van termen zoals “onkruid” en “afval” draagt bij aan een negatief beeld van deze natuurlijke elementen. Maar wat als we deze taal zouden veranderen? In plaats van onkruid, zouden we kunnen spreken van kruiden of ondergroei. Bladafval zou mulch kunnen worden genoemd. Dit zijn kleine aanpassingen, maar ze kunnen een groot verschil maken in hoe we onze omgeving waarnemen en beheren.
Natuurlijke oplossingen en biodiversiteit
Ecologisch beheer biedt een alternatief dat rekening houdt met de natuurlijke groei en ontwikkeling van planten. Het idee om boomspiegels niet langer kaal te houden, maar juist in te zaaien met een kruidenmengsel of aan te planten met insectvriendelijke beplanting, is een voorbeeld van hoe we meer met de natuur kunnen werken in plaats van ertegen. Dit is niet alleen beter voor de biodiversiteit, maar het vermindert ook de onderhoudskosten en helpt bij waterbehoud.
Een ander voorbeeld is het bewust laten liggen van bladeren in plantvakken. In plaats van ze op te ruimen, kunnen we ze laten vergaan en gebruiken als natuurlijke meststof, wat bijdraagt aan een gezonder bodemleven en een betere plantengroei. Bovendien kan dit bijdragen aan het behoud van vocht in de bodem, wat essentieel is in tijden van droogte.
Veiligheid en esthetiek in balans
Natuurlijk is veiligheid een belangrijke overweging bij het beheer van openbare ruimte. Overhangende kruiden of te hoge vegetatie kunnen bijvoorbeeld verkeersveiligheid in gevaar brengen of voetpaden blokkeren. Maar er is een middenweg. Een beheerste situatie die rekening houdt met zowel esthetiek als ecologie is niet alleen mogelijk, maar ook wenselijk.
Het gaat om het vinden van een balans. Een nette, onderhouden omgeving hoeft niet in te houden dat alle wilde planten worden verwijderd of dat boomspiegels kaal en schoon moeten zijn. Door ecologische en esthetische overwegingen te combineren, kunnen we een openbare ruimte creëren die zowel mooi als functioneel is, en die ook bijdraagt aan het behoud van onze natuurlijke omgeving.
De noodzaak van maatwerk en innovatie
Wat we nodig hebben, is een verschuiving van een strikte, uniforme aanpak naar een flexibelere, op maat gemaakte benadering. Dit betekent dat we open moeten staan voor nieuwe ideeën en bereid moeten zijn om onze oude standaarden te herzien. In plaats van vast te houden aan rigide regels, moeten we ruimte maken voor ecologische oplossingen die passen bij de tijdgeest van verandering en biodiversiteit.
De Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte kan nog steeds nuttig zijn voor bepaalde elementen, zoals verharding en bebording, maar voor groenbeheer is een andere aanpak nodig. Innovatie en duurzaamheid moeten centraal staan in ons denken over het beheer van de openbare ruimte. Dit betekent dat we niet bang moeten zijn om oude gewoontes los te laten en nieuwe, meer milieuvriendelijke methoden te omarmen.
De kracht van taal in groenbeheer
Taal speelt een cruciale rol in hoe we onze omgeving beheren en waarnemen. Door termen te gebruiken die respect tonen voor de natuur, kunnen we een positieve verandering teweegbrengen in de manier waarop we denken over en omgaan met de openbare ruimte. Dit vraagt om een bewuste inspanning om niet alleen onze woorden, maar ook onze daden te veranderen.
Wat kun jij doen?
Als professional in de openbare ruimte, heb je de mogelijkheid om een verschil te maken. Door je bewust te zijn van de ecologische impact van je beslissingen en te pleiten voor een meer duurzame aanpak, kun je bijdragen aan een groenere, gezondere omgeving. Dit kan zo simpel zijn als het heroverwegen van de manier waarop je omgaat met wilde planten en bladeren, of het promoten van insectvriendelijke beplanting in je projecten.
Wat vind jij van de huidige richtlijnen en normen voor het onderhoud van de openbare ruimte? Zie je ook de noodzaak voor een verandering in onze aanpak? Deel je gedachten en ideeën in de reacties hieronder. Samen kunnen we een groenere toekomst creëren!
Afsluitende gedachten
De toekomst van het beheer van onze openbare ruimte ligt in onze handen. Door onze benadering te vernieuwen en ons open te stellen voor ecologische en duurzame oplossingen, kunnen we bijdragen aan een leefomgeving die niet alleen mooi is, maar ook goed is voor de natuur en de gemeenschap. Het is tijd om verder te kijken dan traditionele normen en te kiezen voor een aanpak die de biodiversiteit en duurzaamheid bevordert. Laten we deze verandering samen omarmen.