Hoe kunnen gezonde straten de leefbaarheid van onze steden verbeteren? Een gids voor professionals
In veel steden wereldwijd, waaronder Boedapest, worden steeds meer inspanningen geleverd om het concept van “gezonde straten” in de praktijk te brengen. Maar wat betekent dit nu eigenlijk, en waarom is het zo belangrijk voor stedelijke gebieden? In dit artikel gaan we dieper in op het concept van gezonde straten, waarom het van groot belang is, en hoe professionals in stedelijke ontwikkeling dit concept kunnen uitvoeren om de leefbaarheid van onze steden te verbeteren.
Wat zijn gezonde straten?
Gezonde straten zijn gericht op het prioriteren van mensen boven auto’s in openbare ruimte. Het gaat om het creëren van omgevingen waar het gemakkelijk en aantrekkelijk is om te wandelen, te fietsen en buiten te zijn. Het doel is om de buitenruimte om te vormen van “auto-eerst” naar “mens-eerst” omgevingen, waarbij de gezondheid en het welzijn van de inwoners centraal staan.
Het concept van gezonde straten is gebaseerd op tien indicatoren die een volledig beeld geven van wat een straat gezond maakt. Deze indicatoren omvatten aspecten zoals schone lucht, veiligheid, toegankelijkheid, geluidsoverlast, en de aanwezigheid van schaduw en rustplaatsen. Al deze onderdelen moeten samenkomen om een echt gezonde straatomgeving te creëren.
Waarom is het belangrijk?
Moderne steden zijn vaak ontworpen voor auto’s, wat heeft geleid tot omgevingen waar wandelen en fietsen moeilijker zijn. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de gezondheid van mensen, zoals door luchtvervuiling en verkeersongevallen, maar beïnvloedt ook de kwaliteit van leven in de stad.
Gezonde straten willen deze trend omkeren door ruimtes te maken die uitnodigend zijn voor voetgangers en fietsers. Door te investeren in gezonde straten kunnen steden de fysieke en mentale gezondheid van hun inwoners verbeteren, verkeersongelukken verminderen en bijdragen aan een schonere, aangenamere leefomgeving.
Stappenplan implementatie
Het maken van gezonde straten vereist een integrale aanpak. Het gaat niet alleen om het aanpassen van het straatontwerp, maar ook om het veranderen van beleid, wetgeving en het betrekken van gemeenschappen en bedrijven. Hier zijn enkele belangrijke stappen die professionals kunnen nemen om gezonde straten in hun steden uit te voeren:
- Ontwerpstandaarden aanpassen: Een eerste stap is vaak het aanpassen van ontwerpstandaarden. Dit kan betekenen dat er bredere trottoirs aangelegd, of dat er doorlopende voetgangersoversteekplaatsen komen bij zijstraten, zodat voetgangers voorrang hebben op auto’s.
- Onderhoudsprogramma’s prioriteren: Het is essentieel om te investeren in onderhoudsprogramma’s die ervoor zorgen dat straten schoon en veilig blijven. Dit omvat het onderhouden van groenvoorzieningen, het behouden van volwassen bomen en het verzekeren van voldoende schaduw en beschutting tegen het weer.
- Samenwerken met bedrijven: Bedrijven spelen een belangrijke rol in het succes van gezonde straten. Door lokale ondernemers te betrekken bij het creëren van aantrekkelijke en rustige omgevingen, kunnen we bijdragen aan een hogere klanttevredenheid en meer voetgangers op straat.
- Geluidsoverlast aanpakken: Geluidsoverlast wordt vaak over het hoofd gezien, maar het kan de gezondheid en het welzijn van mensen sterk beïnvloeden. Het verminderen van verkeerslawaai door elektrische voertuigen, zoals elektrische fietsen, te promoten, kan bijdragen aan een rustiger en gezonder stadsleven.
- Fietsfaciliteiten verbeteren: Naast het aanleggen van veilige fietspaden is het belangrijk om voor handige fietsopslag te zorgen. Dit kan bijvoorbeeld door het plaatsen van beveiligde fietsenstallingen op straatniveau, die het gemak en de veiligheid van fietsers verbeteren.
- Vertrouwen en betrokkenheid vergroten: Het betrekken van gemeenschappen bij het herontwerpen van hun straten is van groot belang. Tijdelijke evenementen, zoals autovrije dagen of straatfeesten, kunnen bewoners helpen om zich een straat zonder auto’s voor te stellen en de voordelen daarvan te ervaren.
- Gebruik technologie om te plannen: Tools zoals de Healthy Streets Index kunnen helpen bij het identificeren van welke straten prioriteit moeten krijgen voor verbeteringen. Deze index analyseert verschillende factoren zoals luchtkwaliteit, verkeersniveaus en bevolkingsdichtheid om een score toe te wijzen aan straten op basis van hun gezondheid en leefbaarheid.
Voorbeelden uit de praktijk
Een goed voorbeeld van hoe deze principes in de praktijk kunnen worden gebracht, is te vinden in Londen. Hier heeft de stad een uitgebreide aanpak ontwikkeld om gezonde straten te creëren, waarbij verschillende sectoren en vakgebieden worden betrokken, van stadsplanning en huisvesting tot milieu- en gezondheidsbeleid.
Een interessant voorbeeld is het aanpassen van ontwerpstandaarden voor zijstraten, waar nu doorgaande oversteekplaatsen de norm zijn. Dit zorgt ervoor dat voetgangers voorrang hebben op auto’s, wat niet alleen de veiligheid verhoogt, maar ook bijdraagt aan een comfortabelere en aantrekkelijkere wandelomgeving.
Daarnaast heeft Londen geïnvesteerd in infrastructuur die fietsen aantrekkelijker maakt, zoals het creëren van beveiligde fietsopslag op straat, en het implementeren van emissievrije zones om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Conclusie
Gezonde straten zijn de sleutel tot het creëren van leefbare, duurzame steden waar mensen graag wonen, werken en recreëren. Voor professionals in stedelijke ontwikkeling biedt het Healthy Streets-concept een veelzijdig raamwerk dat gemakkelijk te begrijpen en toe te passen is in verschillende contexten. Door te investeren in straten die de gezondheid en het welzijn van mensen prioriteren, kunnen we steden creëren die niet alleen functioneel zijn, maar ook bijdragen aan het geluk en de gezondheid van hun inwoners.
Gezonde straten zijn niet alleen een trend, maar een noodzakelijke verschuiving in hoe we onze steden plannen en beheren. Het is aan ons, de professionals in dit veld, om deze verandering te omarmen en onze steden klaar te maken voor een gezonde toekomst.